Traject

Het getik van fietsspaken, ritselende sleutels, voetstappen, een stuiterende basketbal, het ruisende geluid van zwierende armen langs een winterjas, spinnende katten, fluitende vogels ...

Dat zijn enkele geluiden die kinderen hebben opgenomen nadat we hen vroegen: Hoe beleef je de weg van huis naar school? En hoe zou je die ervaring in geluid kunnen vatten?

Met die vragen en een recorder in de aanslag gingen kinderen van verschillende scholen op pad, vol aandacht voor wat ze onderweg allemaal konden horen. Met al hun opnames maakten de kinderen een compositie.

Het was 2003 en het project TRAJEcT legde de kiemen voor wat later aifoon zou worden.

“Fantastisch ontroerend aan het project was dat iedereen op een heel persoonlijke en intuïtieve manier expressie kon geven aan het het onzichtbare. Via geluid kreeg het luisteren vorm. Via het luisteren kreeg het onuitgesprokenne klank, een hoogstpersoonlijke stem.” (Stijn Dickel, artistiek leider van aifoon)

TRAJEcT was een initiatief van Kong vzw waarbij klassen uit het lager onderwijs werkten rond het thema ‘de weg van huis naar school’. Zo’n samenwerking nam 15 weken in beslag. Eén keer per week gingen we bij de klas langs om de leerlingen stap voor stap te leren om via geluidopname- en compositie uitdrukking te geven aan hun ervaringen.

Op het eind van het project voegde ieder kind aan zijn persoonlijke soundscape nog een beeld toe. Op onze website konden bezoekers niet alleen alle fragmenten beluisteren, maar ook de soundscape van het ene kind met het beeld van een ander kind mixen. Met heel verrassende resultaten tot gevolg.

“Het was heeeeeeeeeel leuk!!! Ik vind het spijtig! Ik vind het heel heeeeeel spijtig dat project traject gedaan is. Ik zou het wel altijd willen doen. Maar ja,dat gaat niet. Ik vond het heel leuk om met jullie te werken en ook om jullie te leren kennen. Vele groetjes: Shana” (2005, De Notelaar – Aalst)

Heel bijzonder aan het project was dat ieder kind door de lange duur van het project zijn plekje vond. Sommigen schoten als een pijl uit een boog. De ene was aangetrokken door het thema en het creatieve. De andere was verlekkerd op de apparatuur die ze mochten gebruiken.

Sommige eerder analytische kinderen voelden soms wat weerstand. Op zoek naar houvast kregen we vaak de vraag "Is dit een goed geluid…?" Door de lange duur van het project en de diepgaande manier van werken slaagden we erin hen vertrouwen te laten krijgen in zichzelf.

Een ander pedagogisch voordeel van werken met geluid is dat er geen genres of codes bestaan waaraan de kinderen moesten beantwoorden. Geluidscomposities zijn daardoor heel erg persoonlijke getuigenissen die op een non-verbale manier heel veel vertelden.

“Luisteren is één van onze overlevingsmechanismen die ons stilaan wordt afgenomen. Kinderen zijn er enorm sterk in: zij kunnen het beter dan de volwassenen. Wie vanuit geluid vertrekt heeft de kinderen mee. Het is een ervaringswereld die ze zeer goed kennen.” Martine Huvenne (Kong vzw)

"Onlangs zag ik de film ‘Five Senses’ van Jeremy Podeswa waarin één van personages het plan opvat een bibliotheek te maken van ‘geluiden’. Hierbij moest ik denken aan de conferentie die we september 2004 in Gent organiseerden rond multigeletterdheden waar diverse sprekers hebben gepleit om meer aandacht te besteden aan vele vormen van geletterdheid of media die weinig of geen aandacht krijgen in het onderwijs. Eén van die verwaarloosde aspecten is ongetwijfeld het geluid of alles wat met audio te maken heeft. En dat ondanks het feit dat we in een audiovisuele cultuur leven. Wat vanzelfsprekend is, zien of horen we alleen maar als we leren anders kijken en luisteren. TRAJECT lijkt me zo’n poging om kinderen actief bewust te maken van het geluidsverhaal waarin we leven. En dat alles te bewaren in een ‘digitale geluidsbibliotheek’. " (Ronald Soetaert, 2005)

Op 14 januari 2005 werd de vzw TRAJECT opgericht. Datzelfde jaar werden we erkend door de Vlaamse Gemeenschap als kunsteducatieve organisatie. Een dik jaar na de opstart van de vzw veranderden we - om begripsverwarring met het project te vermijden - de naam van de vzw in aifoon (5 april 2006). aifoon is een contractie van ai, liefde in het Japans en foon, oud-Grieks voor geluid. Van de iphone was nog geen sprake...