For teachers

Wil je graag met je leerlingen aan de slag rond geluid, luisteren en luisterkunst? aifoon heeft een aantal lespakketten en oefeningen die bruikbaar zijn voor leerkrachten uit zowel het basis-, middelbaar- als kunstonderwijs.

• Start to Listen: groeien in het luisteren
• Interioor: toolbox voor een betere akoestiek
• Geluiden tekenen of boetseren
• Sound Walk
• Geluidsmassage
• Geluidenatlas: taal vinden voor geluid
• Sonoriseren: een geluidsband maken bij een filmfragment
• Geluidscollage: stappenplan om een klanklandschap te maken
• Field recording: ga zelf op stap met een opnametoestel

Start to listen: een toolbox vol geluiden en inspiratie om te groeien in het luisteren

Start to Listen wil inspiratie aanreiken om dagelijks actief aandacht te besteden aan de vaardigheid luisteren. De website biedt een staalkaart van audiofragmenten en bijhorende luistervragen.

Start to Listen bestaat uit 3 levels die telkens 3 weken duren, waarbij leerkrachten samen met hun leerlingen elke dag een ander fragment beluisteren (geluidskunst, nieuwe en experimentele muziek en field recording). De luistervragen moedigen verschillende vormen van reflectie aan en stimuleren de kinderen om hun eigen luisterhouding en die van anderen te verkennen.

• Start to Listen is ontwikkeld op maat van het basisonderwijs, maar het materiaal is bruikbaar en gratis beschikbaar voor iedereen.
• van aifoon en MATRIX Centrum voor Nieuwe Muziek

naar boven

Interioor: verbeter de akoestiek in je klas

Een slechte akoestiek in klaslokalen heeft niet alleen een negatieve invloed op de concentratie, leerprocessen en prestaties van kinderen, maar zorgt ook voor stemproblemen, vermoeidheid en een verminderd welzijn bij leerkrachten.

aifoon zet met Interioor een project op rond het luisteren naar en verbeteren van de akoestiek in klaslokalen.

• Voor de eerste jaren van het middelbaar onderwijs

naar boven

Geluiden tekenen of boetseren

Laat de kinderen naar enkele geluiden luisteren. Dit kunnen omgevingsgeluiden zijn, geluiden die de kinderen zelf maken met voorwerpen uit de klas of voorwerpen die ze zelf meebrengen - het gaat hier niet om muziekinstrumenten, maar om dagdagelijkse voorwerpen waarmee je kan rollen, tikken, schuren, … om een geluid te maken.

Je kan ook de geluiden gebruiken van het project Geluidenatlas (hier kan je de 40 geluiden apart beluisteren) of fragmenten van Start To Listen.

Vraag de leerlingen om de geluiden te tekenen. Het is belangrijk dat ze niet de bron van het geluid proberen te tekenen, maar het geluid zelf:

• welke vorm heeft het geluid?
• Welke kleur heeft het?
• Is het dik of dun?
• Probeer ook de plaats/richting/beweging van de geluiden weer te geven.
• Kan je verschillende tekeningen combineren om zo een grafische partituur te maken?

Vraag de kinderen dat ze zich het geluid voorstellen als iets wat je kan voelen, betasten of aanraken en laat ze dat mentale object namaken met de klei en/of ander materiaal. Dit lijkt een abstracte oefening, maar laat iedereen verbeelden, knutselen en prutsen. Ze komen wel tot een resultaat.

Wanneer iedereen hun (klei)vorm klaar heeft, kunnen de kinderen elkaars werk gaan betasten. Probeer hen zo gedetailleerd mogelijk te laten omschrijven wat de gelijkenissen en verschillen zijn tussen de werkes.

naar boven

Sound Walk: zelf een geluidswandeling maken

Een sound walk is een luisterwandeling waarbij je geblinddoekt de omgeving verkent. In dit filmpje ontdek je wat een sound walk is en hoe je er zelf één kan organiseren. Ga op pad met een partner en beleef de geluidscompositie van de stad met versterkte zintuigen.

aifoon heeft verschillende soorten sound walks: met of zonder het gebruik van technologie, met of zonder het gebruik van geluid of stem. Sommige wandelingen moet je zelfstandig uitvoeren, sommige in duo, andere in groep.

naar boven

Geluidsmassage

Een geluidsmassage is een methodiek die aifoon in verschillende projecten gebruikt om de oren te openen van zowel degene die de massage krijgt als degene die ze ondergaat.

Bedoeling is dat de ene persoon de ogen sluit, terwijl de andere met allerlei voorwerpen geluiden maakt rond het hoofd van de eerste persoon.

naar boven

Geluidenatlas: op zoek naar taal om geluiden te omschrijven

Popcorn die tegen de pan ploft, regen die uit een dakgoot lekt, lege blikjes die rammelen in de wind ...

Probeer een bepaald geluid onder woorden te brengen en je valt al snel terug op omschrijvingen en metaforen. Er bestaat heel weinig woordenschat om écht te communiceren over geluid. Hoe komt dat? En vooral: wat kunnen we eraan doen?

Geluidenatlas is een platform dat dit gesprek wil opstarten en woorden wil zoeken die geluid ‘het best’ omschrijven. Als je wil meewerken, dan kan je naar geluidenatlas.org gaan om de survey in te vullen.

naar boven

Sonoriseren: een geluidsband maken bij een filmfragment

Dankzij dit stappenplan kan je met een groep aan de slag gaan om samen een zelfgekozen filmfragment van klank te voorzien.

We beginnen met enkele luisteroefeningen om de oren op te warmen. We gaan ook met potlood en papier aan de slag om geluiden te tekenen. Met objecten uit een geluidenkoffer maken we allerlei geluiden die passen bij een beeldfragment zonder klank. In een laatste fase nemen we die geluiden en monteren we de zelfgemaakte klankband onder het filmpje.

naar boven

De geluidscollage: stappenplan om een klanklandschap te maken

Dit is een stappenplan waarmee je een groep kan begeleiden om zelf opnames te maken en nadien met hun opnames een eigen soundscape of klanklandschap creëren.

We beginnen met enkele luisteroefeningen om de oren op te warmen. We maken opnames met een recorder en ga nadien de geluiden die we hebben vastgelegd proberen tekenen. Met die tekeningen maken we collage die we nadien terug omzetten in klank. Zo eindigt iedereen met een grafische collage en een bijhorende soundscape.

naar boven

Field recording: ga zelf op stap met een opnametoestel

Voor aifoon vraagt field recording om een nieuwe manier van luisteren. Je leert denken, kijken en voelen met je oren in plaats van met je brein of je ogen. Ineens merk je op hoeveel geluiden ons dagelijks omringen en hoor je wat die geluiden vertellen.

Field recording is een term voor geluiden die opgenomen worden buiten een geluidsstudio.

In ons stappenplan vind je enkele tips over hoe je zelf met field recording aan de slag kan gaan en verwijzen we naar enkele pioniers in het veld.

naar boven